تاریخچه و معرفی صنعت قالبگیری دورانی

فرآیند قالبگیری دورانی(Rotational Moldig) یا به اختصار روتومولدینگ (Rotomoldig) یکی از فرآیندهای شکل دهی مواد پلاستیکی به شکل تو خالی است. قدمت این صنعت به حدود 150 سال پیش (سال 1855 میلادی) باز می گردد.
این فرآیند اولین بار برای قالب گیری مواد نیمه مایع فلزی با استفاده از نوع ساده ای از ماشین ها به کار گرفته شد. اولین پلیمری که در این صنعت مورد استفاده قرار گرفت (همانند بسیاری دیگر از تکنولوژی های شکل دهی مواد پلاستیکی)، پلی وینیل کلراید( PVC) بود. این اتفاق در دهه 1930 میلادی افتاد.پس از جنگ دوم جهانی و در اواخر دهه 1950 میلادی، با دو واقعه مهم یعنی تولید پودر پلی اتیلن و استفاده از آن به جای رزین های مایع و ساخت کوره های سیرکولاسیون هوای داغ، انقلابی در این صنعت به وجود آمد.

در اواسط دهه 1970 میلادی، پلی اتیلن سبک خطی وارد چرخه تولید شد. در دهه 1980 میلادی پلی آمید، پلی پروپیلن و پلی کربنات وارد چرخه تولید شدند. از آنجایی که پلی اتیلن خواص خیلی متنوعی از خود به نمایش می گذاشت، خیلی زود از حیث میزان استفاده از سایر پلیمرها پیشی گرفت. به نحوی که امروزه، بیش از 80 درصد محصولات تولید شده با استفاده از روش قالبگیری چرخشی، از ماده اولیه پلی اتیلن تولید می شوند. از این دسته محصولات می توان به مخازن نگهداری آب، سوخت و فرآورده های شیمیایی، وان ها ی مورد استفاده در صنایع آبکاری و پرورش ماهی، اسباب بازی ، بشکه های بسته بندی، اسکله های شناور و ادوات ترافیکی و جاده ای و … اشاره کرد. از آنجایی که تا کنون هیچ گونه پژوهش علمی و سیستماتیکی در حوزه بازار مصرف محصولات روتومولدینگ در ایران صورت نگرفته است، قضاوت در این حوزه مشکل و با حدس و گمان همراه است، اما نمودارهای زیر بیانگر توزیع بازار مصرف این محصولات در آمریکای شمالی و اروپا هستند.

در سال 1353 اولین شرکت قالبگیری دورانی در ایران تاسیس شد. در سال 1356 ماشین آلات خریداری شده از یک شرکت نروژی در آن با ظرفیت حدود 300 تن در سال به بهره برداری رسید. در این شرکت عمدتاً مخازن و وان های پلاستیکی تولید می شدند. سال 1371 اولین ماشین قالبگیری دورانی با سیستم حرارتی الکتریکی، توسط مدیرعامل فعلی مجتمع پلاستیک طبرستان، آقای مهندس محمدعلی گلستانی در ایران ساخته شد. سال 1373 ایشان اولین ماشین قالبگیری دورانی با سوخت فسیلی را طراحی کردند و ساختند.
این واقعه به سبب ارزانی و فروانی سوخت فسیلی در ایران، سرآغاز تحول بزرگی در این صنعت گشت و به توسعه آن در ایران شتاب زیادی بخشید. از همین رو و به سبب بیش از 25 سال حضور دایم و موثر در رشد و توسعه این صنعت در ایران، از ایشان به عنوان پدر صنعت روتومولدینگ ایران یاد می شود . سال 1377 اولین خط تولید مجتمع پلاستیک طبرستان راه اندازی شد.

سال 1385 یک ماشین قالب گیری دورانی بسیار پیشرفته توسط مجتمع پلاستیک طبرستان، از یک شرکت معتبر جهانی وارد ایران شد. در سال 1388 اولین ماشین قالبگیری چرخشی با سیستم کنترل اتوماتیک و کوره متحرک توسط کادر فنی مجتمع پلاستیک طبرستان طراحی و ساخته شد و به عنوان اولین اختراع در حوزه ساخت ماشین آلات قالبگیری دورانی در ایران ثبت گردید.
در سال 1389 نیز پلی اتیلن شبکه ای شده برای اولین بار در ایران در مجتمع پلاستیک طبرستان در خط تولید قرار گرفت و به عنوان نخستین اختراع در حوزه تولید محصولات قالبگیری دورانی در ایران ثبت شد. امروزه، ظرفیت تولید کل شرکت های ایرانی فعال در این صنعت، به بیش از 20000 تن در سال می رسد.